Solderen
Solderen is een techniek om duurzaam metalen delen met elkaar te verbinden door middel van een toevoegmateriaal (soldeer) dat een lagere smelttemperatuur heeft dan de te verbinden delen. Bij zachtsolderen
wordt gebruik gemaakt van soldeer van tin/zilver, tin/lood of tin/koper. Bij hardsolderen wordt soldeer op basis
van zilver of koper gebruikt.
Verbindingen
Naast soldeer heeft de vorm van de verbinding grote invloed op de sterkte van de verbinding. Bij solderen bestaan onder andere de vormen:
stompe verbinding (afbeelding 1a),
overlappende verbinding (afbeelding 1b),
hoekverbinding (afbeelding 1c) en gesloten
verbinding (afbeelding 1d).
Vaak gebruik je bij het solderen ook hulpstukken om verbindingen te maken, zoals fittingen.
Verhitting
Om het smeltpunt van het soldeer, circa 200°C bij zachtsolderen en 700°C bij hardsolderen, te bereiken moet het werkstuk gelijkmatig worden verhit. Draadconstructies zoals elektrische bedradingen en printplaatjes kunnen worden verhit met een soldeerbout of -pistool. Grotere werkstukken, zoals koperen leidingen, moeten met een gasbrander worden verhit.
Vloeimiddel
Voor een goede hechting van het soldeer, moet het te solderen oppervlak schoon zijn. Dat wil zeggen: vrij van verf, vuil, vet, oxides en dergelijke. Schuren en reinigen verwijdert een groot deel van deze vervuilingen, maar oxides worden hierdoor niet verwijderd. Hiervoor is een vloeimiddel nodig.Vloeimiddel voor zachtsolderen is verkrijgbaar in pasta’s en vloeistoffen. Soms is het in de vorm van hars in de soldeerdraad aanwezig (harskernsoldeer). Het vloeimiddel reinigt voor het solderen de soldeerplaats en zorgt ervoor dat het gesmolten soldeer in de soldeernaad kan vloeien.
LET OP!
Bij het solderen van drinkwaterleidingen in Nederland is het belangrijk dat je een KIWA-gekeurd vloeimiddel gebruikt.
Bij hardsolderen wordt, omdat met veel hogere temperaturen wordt gewerkt, gebruik gemaakt van een poedervormig vloeimiddel. Een vloeistof als vloeimiddel zou te snel verbranden. De keuze tussen de verschillende soorten soldeer, verwarmingsbronnen en vloeimiddelen wordt bepaald door de klus. Zo is bijvoorbeeld voor rvs een relatief agressief vloeimiddel nodig om de oxidehuid te verwijderen, terwijl dit middel voor koper weer veel te sterk is.
Gebruik dus nooit een sterker vloeimiddel dit zou het metaal aan kunnen tasten (corrosie). Lees altijd de gebruiksaanwijzingen voor aanvang van de klus.
Solderen of Lassen?
Solderen en lassen wordt toegepast om metalen delen duurzaam met elkaar te verbinden. Het zijn twee verschillende technieken. In onderstaand schema zijn de verschillen aangegeven.
TIPS!
Ontvlambaar
Verzeker je ervan dat je op een onbrandbare ondergrond werkt en dat er geen ontvlambare producten in de buurt van de plek staan waar je gaat solderen of lassen. Houd altijd een brandblusser bij de hand.
Schone bout
Maak een soldeerbout na gebruik direct schoon door de warme bout tegen een soldeerboutreiniger te houden. De oxides zullen door een chemische reactie met ammoniak worden verwijderd.